Dünya, Ortadoğu’da gittikçe tırmanan ve İsrail-İran gerilimine dönüşen jeopolitik risklere dikkat kesildi. Geçtiğimiz günlerde İsrail, Şam’daki İran konsolosluğunu hedef almış, aralarında iki İranlı generalin de bulunduğu üst düzey askerler hayatını kaybetmişti. Olayın ardından Tahran yönetimi misilleme yapacağını açıklamıştı. Dünya petrol rezervlerinin yarısına sahip bu bölge, büyük çatışma riskine karşı diken üstünde bekliyor. Son 24 saat içinde ABD İran’ı uyarırken; İsrail de Gazze’yi bombalamaya devam etti. Bölgede Hizbullah ve Filistinli güçler de, İsrail hedeflerini vurmaya devam ediyor. Yaşanan bu gerilimler, petrol fiyatlarına da yansıyor.

2024’TE YÜZDE 17 YÜKSELDİ

Türkiye’nin de ithalatçısı olduğu Brent tipi petrolün varil fiyatı, dün 92 doların üzerini test etti. Son altı ayın en yüksek seviyesi görüldü. “FED’in, faizleri daha uzun süre yüksek tutacağı” beklentisiyle birlikte dolar endeksi yükselince, petrol fiyatlarında da bir miktar gerileme yaşandı. Haftalık kapanış 90 doların üzerinde gerçekleşti. OPEC+ üyeleri de yakın geçmişte “haziran sonuna kadar üretim kesintisine devam” kararı alınca, Brent petrolde yılbaşından itibaren gerçekleşen yükseliş %17’ye yaklaştı.

PETROL PİYASASINDA İRAN

İran, yıllık 158 milyar varil ile dünyada en fazla rezerve sahip dördüncü ülke olarak biliniyor. Ancak ambargolar sebebiyle İran’ın üretimi de ihracatı da kısıtlı seyrediyor. Ülke, dünya petrol üretimine günde 4 milyon varil civarında bir arzla katkı sunabiliyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından son açıklanan rapora göre küresel petrol üretimi (OPEC ve OPEC harici bütün üreticiler dahilinde) mart ayında günlük 102 milyon 350 bin varile ulaştı. İran’ın aldığı pay yüzde 4 civarında bulunuyor.

HÜRMÜZ BOĞAZI RİSKİ

İran’ın toplam üretimde aldığı pay düşük gözükse de, bu miktarda bir arzın dahi riske girmesi fiyatlar üzerinde sadece arz yönlü değil endişe kaynaklı yukarı yönlü hareketi de tetiklemesinden korkuluyor. Analistler, İsrail – İran geriliminin sıcak çatışmaya dönüşmesi halinde petrol fiyatlarının hızlıca 100 dolar ve üzerine doğru ivmelenebileceği uyarısında bulunuyor. Bu tarz gerilimlerin, İran’ın kontrolünde bulunan ve dünya petrol sevkiyatının yüzde 20’sinin gerçekleştiği Hürmüz Boğazı’nın kapatılması riskini de barındırdığına dikkat çekiliyor.

DEPOLAR İÇİN KÖTÜ HABER!

Petrol fiyatlarındaki yükseliş, dolar sabit kalsa bile bu alanda net ithalatçı olan Türkiye’de akaryakıt fiyatlarına doğrudan yansıyor. Petrolün 100 dolar olacağı bir senaryoda akaryakıtta litre fiyatlarının da 50 TL’ye doğru ivmeleneceği belirtiliyor. 13 Nisan itibarıyla İstanbul Avrupa yakasında benzinin litre fiyatı 43,56 TL ve motorinin litre fiyatı 42,14 TL civarında bulunuyor. Petrol fiyatlarında yaşanacak her yüzde 10’luk yükselişin, Türkiye’nin cari açığını yaklaşık 5 milyar dolar artıracağı ve enflasyonu da olumsuz etkileyeceği hesaplanıyor.

Kaynak : Türkiye Gazetesi